YENİ EKONOMİK ADIMLARA BİRLİKTE GÖZ ATALIM
- GELİRE ENDEKSLİ SENET (GES)
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türk lirası cinsi varlıkların teşvik edilmesi amacıyla gelire endeksli senet ihraç edecek ve sadece gerçek kişilere sunulacak olan gelire endeksli senetler, ülke genelinde gerçekleştirilecek duyuru ve talep toplama işlemleri yoluyla ihraç edilecek. Senetler 3 ayda bir kupon getirisi sağlayacak, ödemede asgari getiri garantisi olacak. Getiri oranı ve vade yapısı ihraç duyurusunda ilan edilecek. Senedin yatırımcıya sağlayacağı nihai getiri oranı, ihraç aşamasında bakanlık tarafından belirlenen getiri oranının, hasılat gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks değeri ile çarpılması yoluyla belirlenecek. Gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi talep toplama işlemleri 15 Haziranda başlamış olacak.
- TÜKETİCİ KREDİSİNE VADE SINIRI
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), tüketici kredilerinde genel vade sınırını 50 bin ila 100 bin lira arasında değişen tutarlar için 24 ay, 100 bin liranın üzerindeki tutarlar için 12 ay olarak belirledi. BDDK, Hazine ve Maliye Bakanlığınca açıklanan adımlar kapsamında, finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik tedbirleri duyurdu. Buna göre Kurul, tüketici kredilerine ilişkin genel vade sınırının, kredi tutarı 50 bin liranın üzerinde 100 bin liranın altında olan krediler için 24 ay, 100 bin tl nin üzerinde krediler için 12 ay olarak belirlenmesine karar verildi.
- KREDİ KARTLARININ ASGARİ ÖDEME TUTARI DEĞİŞTİ
Kurum, limiti 25 bin liranın altında olan kredi kartları için asgari ödeme tutarının dönem borcunun yüzde 20’si; limiti 25 bin liranın üstünde olan kredi kartları için asgari ödeme tutarının dönem borcunun yüzde 40’ı olarak belirlenmesine karar verdi.
- EMTİA PAZARI KURULDU
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Borsa İstanbul nezdinde Emtia Pazarı’nın kurulduğunu ve altın sertifikası ihracına ilişkin çalışmalara başlandığını bildirdi. SPK, Hazine ve Maliye Bakanlığınca açıklanan adımlar kapsamında, finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik tedbirleri duyurdu. Buna göre Kurul, Borsa İstanbul nezdinde Emtia Pazarı’nın kurulduğunu ve altın sertifikası ihracına ilişkin çalışmalara başlandığını ifade etti.
- TİCARİ NİTELİKTE NAKDİ KREDİLERE ZORUNLU KARŞILIK ORANI YÜKSELDİ
TCMB, Türk lirası cinsinden ticari nitelikteki nakdi kredilerde %10 düzeyinde uygulanan zorunlu karşılık oranı %20’ye yükseltildi.
- (YABANCI PARA YÜKÜMLÜLÜKLERİ İÇİN) TÜRK LİRASI MENKUL KIYMET TESİSİ HAKKINDA TEBLİĞ YAYINLANDI
Menkul kıymet tesis oranı gerçek ve tüzel kişi dönüşüm oranı ayrı ayrı olmak üzere yüzde 5’in altında kalan bankalar için 7 puan, yüzde 5-10 arasında olan bankalar için 2 puan olacak.
- SPK TARAFINDAN FİNANSAL HİZMET İHRACI YOLUYLA TAHSİL EDİLEN ÜCRETLER DÜŞÜRÜLDÜ
SPK, bu karar ile halka açık olmayan şirketlerin sadece sermaye artırımı yoluyla paylarının ilk defa halka arz edilmesi işlemlerinde SPK ücretlerinde; yurt dışı yatırımcılara tahsis edilen ve satışı yapılan tutarın sermaye artımına konu payların nominal değerinin en az yüzde 20’sine tekabül etmesi durumunda yüzde 50 oranında indirime gidilmesine, yurt dışı yatırımcılara tahsis edilen ve satışı yapılan tutarın sermaye artımına konu payların nominal değerinin en az yüzde 40’ına tekabül etmesi durumunda yüzde 90 oranında indirime gidilmesine, bu tür başvuruların öncelikli işlemlerden sayılarak ivedilikle sonuçlandırılmasına karar verdi.
SPK ayrıca yurt dışında ihraç edilecek pay dışındaki sermaye piyasası araçları ihraçlarında alınacak Kurul ücretlerinde yüzde 50 oranında indirime gidilmesini, halka açık olmayan şirketlerin yurtdışında paylarının ihraç edilmesi işlemlerinde Kurul ücreti alınmamasını kararlaştırdı.
- BORSA İSTANBUL NEZDİNDE EMTİA PAZARI AÇIKLANDI
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Borsa İstanbul ( BIST) nezdinde Emtia Pazarı’nın kurulduğunu ve altın sertifikası ihracına ilişkin çalışmalara başlandığını açıkladı.
BIST bünyesinde kurulan Emtia Borsası ile emtia yatırımı yapmak için yurt dışına gitmek zorunda kalan yatırımcıların, işlemlerini yurt içinde yapabilmesi sağlanmış olacak.
Bu pazar sayesinde yurt içinde ihracı yapılmış altın sertifikaları alınabileceği gibi demir, çelik, gümüş, bakır gibi emtiaların ihracı halinde işlem görmesi için altyapı oluşturuldu.
- YABANCI YATIRIMCIYA SWAP İMKANI
“Yurt dışı yerleşikler için düzenlenecek tahsisli swap enstrümanı ile yurt dışı yerleşiklerin, belirlenecek alanlarda kullanılmak üzere Türk Lirası cinsi varlıklara erişim imkanı genişletilecektir.
SWAP TÜRLERİ NEDİR VE AÇIKLAMALARI
1- Faiz Swapları:
Sabit Faiz – Değişken Faiz Swapı
Değişken Faiz – Değişken Faiz Swapı
Vadeden önce son verme hakkı veren swaplar
Vadeli (Forward) Swaplar
Faiz oranının sonradan belirlenmesi hakkını veren swaplar.
İhracatçı ile Banka’nın bir varlık veya borca ilişkin dönemsel faiz ödemelerini değişken faiz oranından sabit faiz oranına veya sabit faiz oranından değişken faiz oranına çevirmek amacıyla girdikleri, dönemsel olarak her Takas Tarihi’nde, Değişken Faiz Tutarı ile Sabit Faiz Tutarını karşılıklı ödemelerini öngören ticari işlemler anlamına gelir. Faiz swapları aynı para biriminden olan varlık veya borçların sadece faiz ödemelerinin yapısını değiştirmekte olup, anaparaların değiştirilmesi söz konusu değildir.
Ürünün Amacı Nedir?
İhracatçıların piyasadaki faiz dalgalanmalarından kaynaklanan faiz riskinden korunabilmeleri amaçlanmaktadır.
İşlem Hangi Para Birimleri İle Yapılmaktadır?
Faiz swapı işlemine konu para birimleri Türk Lirası, ABD Doları, Euro, İngiliz Sterlini, Japon Yeni vb. Hazine Daire Başkanlığı’nın karar vereceği para birimleridir.
Vade ve İşlem Limitleri Nelerdir?
İhracatçının maksimum türev işlem limiti, İhracatçıya tahsis edilen genel limitin yüzde 50’si ya da 25 milyon dolar ile sınırlıdır.
Faiz swapı işlemlerinin vadesi en az 2 yıl en çok 10 yıldır.
İhracatçının faiz swapı işlemi için talep edebileceği minimum işlem tutarı ise 1.000.000 ABD Doları ve muadili para birimleridir.
Hangi Saatler Arasında İşlem Yapılabilir?
Faiz Swapı işlemleri 09:30-15:30 saatleri arasında yapılabilecektir. İşlem vadesi ilgili para birimlerinin resmi tatil günlerinde olamayacaktır.
Maliyeti Nedir?
Faiz Swapı işlemi için Banka tarafından herhangi bir işlem ücreti ya da komisyon alınmamaktadır. Teminat karşılığında işlem yapılmaktadır.
https://www.eximbank.gov.tr/tr/urun-ve-hizmetlerimiz/hazine/turev-urunler/faiz-swapi
2- Para (Döviz) Swapları:
Sabit Faiz – Değişken Faiz Para Swapı
Değişken Faiz – Değişken Faiz Para Swapı
Döviz ya da para swapı bir kişi ya da kurumun bir başka kişi ya da kurumla belirli bir süre için para değiştirmesi işlemidir. Süre sonunda taraflar birbirlerinden aldıkları parayı karşı tarafa, o süreye isabet eden faizini de ekleyerek iade ederler. Merkez bankaları da birbiriyle swap işlemi yapabilir. İki ülkenin merkez bankaları birbirlerinin parasına ihtiyaç duyduklarında paralarını aynı şekilde değiş tokuş edebilirler. Kriz döneminde Fed’in başka ülke merkez bankalarına açtığı swap hattı da bu şekilde işler.
Döviz ya da para swapı işlemini bir örnekle açıklayalım:
Türk Bankası TRB Amerikan Bankası USB ile bugün Dolar TL Kuru 1 USD = 6,75 TL iken bir yıl vadeli 100 USD tutarında döviz swapı yapıyor olsun. İlk işlemde sistem şöyle işler:
TL’nin yıllık faizi %10, USD’nin yıllık faizi %2 olsun (ABD’de faizler daha düşük olsa da karşılığında TL alacağı bir swap işleminde ABD bankası daha yüksek faiz alacaktır.) Anlatımı basitleştirmek için bu dönemde kurun hiç değişmeden 1 USD = 6,75 olarak kaldığını varsayalım. Bu durumda 1 yılın sonunda faizlerle birlikte işlem şöyle olacaktır:
Bu işlemin sonunda Türk Bankası TRB hem bir yıl boyunca Dolar ihtiyacını karşılamış hem de yıl sonunda eline geçen 742,5 Lira ile (eğer TL %11’den fazla değer kaybetmemişse) yeniden aynı miktarda swap yapabilecek imkâna kavuşmuş olacaktır. Amerikan Bankası USB ise 100 Doları ABD’de kredi olarak verse yıl sonunda eline faiziyle birlikte 101 Dolar geçecek yerde buradan 102 Dolar alacak ve o da kârlı olacaktır. Bu tam olarak kazan kazan denilen olgudur. Türkiye gibi dövize ihtiyaç duyan bir ülkeyle iş yapan Amerikan bankası USB açısından durum birden çok aşamalı olabilir. İlk aşamada elinde geçen TL ile Türkiye’den Dolar satın alsa ve onu bir başka Türk Bankası (TRB2) ile aynı şekilde swap işleminde kullansa, ondan alacağı TL’yi yine bir başka Türk Bankası (TRB3) ile aynı şekilde swap işleminde kullansa kazancını katlayarak artıracaktır. Aynı 100 Doları 3 ayrı (ya da 3 kez aynı) Türk Bankasıyla swap işleminde kullanan Amerikan Bankası USB bu işlemde 100 Dolar koyarak 6 Dolar faiz elde etmiş olur. Ki böyle bir kazancı bir yılda ABD’de elde etmesine imkân yoktur.
Son zamanlarda Türk piyasasında TL kıtlığı belirdiği için bu ilişki tersine de yaygın biçimde işlemeye başlamıştır. Yani son dönemlerde Türk bankaları Dolar verip yabancı bankalardan TL almaya da başlamışlardır.
Görüleceği gibi döviz swapı aslında karşılıklı ihtiyaç duyulan paraları alıp vermekle başlamış olsa da sonunda parayı çoğaltmanın ya da olmayan parayı kullanmanın aracı haline gelmiştir. Bu mekanizmanın bazı sınırları vardır: İlk sınır işleme konu olan paraların sahibi olan ülkelerin riskleridir. Swap işlemi yapan bankalar yüksek riskli ülkelerin kurumlarıyla fazla iş yapmak istemezler. İkinci sınır işlemi yapacak olan bankaların öz kaynaklarıdır. Bu iki sınır doğal sınırlardır. Üçüncü sınır yasal sınırdır. Herhangi bir ülkenin düzenleyici otoritesi bankaların yapabileceği swap işlemi için sınırlandırma getirebilir. Örneğin BDDK, bankaların TL verip karşılığında döviz alarak (vade sonunda TL’yi geri almak suretiyle) yapacakları swap işlemlerini öz kaynakların belirli oranlarıyla sınırlamış bulunuyor.
https://www.mahfiegilmez.com/2020/04/doviz-swap-islemi.html
3- Diğer Swap türleri:
Para (Döviz) opsiyon swapları
Geçişli Swaplar
Birleşik geçişli swaplar
İkili para swapları
10.06.2022 ekonomik kalkınma adımlarında;
BDDK, Hazine ve Maliye Bakanlığınca açıklanan adımlar kapsamında,tüketici kredilerine ilişkin genel vade sınırının, kredi tutarı 50 bin liranın üzerinde 100 bin liranın altında olan krediler için 24 ay, 100 bin tl nin üzerinde krediler için 12 ay olarak belirlenmesine karar verildi.
Yabancı yatırımcıya swap imkanı ile; “Yurt dışı yerleşikler için düzenlenecek tahsisli swap enstrümanı ile belirlenecek alanlarda kullanılmak üzere Türk Lirası cinsi varlıklara erişim imkanı genişletilecektir.
Türk lirası cinsi varlıkların teşvik edilmesi amacıyla gelire endeksli senet ihraç edecek ve sadece gerçek kişilere sunulacak olan gelire endeksli senetler, ülke genelinde gerçekleştirilecek duyuru ve talep toplama işlemleri yoluyla ihraç edilecek.
Borsa İstanbul nezdinde Emtia Pazarı’nın kuruldu ve altın sertifikası ihracına ilişkin çalışmalara başlandı.
Yurt dışı yerleşikler için düzenlenecek tahsisli swap enstrümanı ile yurt dışı yerleşiklerin, belirlenecek alanlarda kullanılmak üzere Türk Lirası cinsi varlıklara erişim imkanı genişletilecektir.
